Χάρτης Χαλκιδικής και Αγίου Όρους

 

Read More

και το περί την Ερμυλείαν παλαιοχωρίον

 

/*/

Η επιγραφή από τον Χολομώντα με αρ. ευρ. ΜΘ. 6128 που βρίσκεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο. 

Ερμαίον (Βουνό και Αγροτικό Ιερό)

https://www.palaiochori.gr/2018/03/350-300.html

/*/

53. ACTE DES RECENSEURS PAUL GAZfiS ET GEORGES PRINKIPS, 1409

les reeenseurs mettent Docheiariou en possession de tous ses Mens, parAques oompris, situds dans la rdgion de Kalamaria, indiquent les impfits qui doivent 6tre payds aux pronoialres, et men- tionnent l’exemption complete dont jouissent oertains Mens du couvent et son droit d’mstaller sur ses terres des inconnus du fisc.

Actes de Docheiariou (Archives de L'Athos), σελ 271-278

/*/

Κολοβός, Ηλίας (2000, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)), Χωρικοί και μοναχοί στην οθωμανική Χαλκιδική 15ος-16ος αιώνες: όψεις της οικονομικής και κοινωνικής ζωής στην ύπαιθρο και η Μονή Ξηροποτάμου

/*/

Μια αναφορά με βάση τον ποταμό Chabrius και το Τοπωνύμιο Si(r)milo/e που δείχνει να επαναλαμβάνεται σε Χάρτες του του Ολλανδού Laurenbergio, Ι. στα 1650 και των Δανων Rossi στα 1689.

Αναλυτικά:

Α) Λεπτομέρεια Χαλκιδική σε χάρτη του Ολλανδού Laurenbergio, Ι. στα 1650

Laurenbergio, Ι.

(Atlantis Majoris Quinta Pars Orbem Maritimum seu... by Johannes Janssonius Atlantis Majoris Quinta Pars Orbem Maritimum seu Omnium Marium totius Orbis Terrarum Navigationibus hodierno tempore regularatorum descriptionem accuratisimam continens : cui Orbem Maritimum seu Omnium Marium totius Orbis Terrarum Navigationibus hodierno tempore regularatorum descriptionem accuratisimam continens : cui adjunctustelle. Apud Ioannem Ianssonium. 1650. https://www.davidrumsey.com/.../RUMSEY~8~1~286479~90059004

και στο:

https://www.palaiochori.gr/2022/08/1650.html

Β) Λεπτομέρεια Χαλκιδική σε χάρτη των Δανών Rossi στα 1689

Rossi, Giovanni Giacomo de, 1627-1691

Rossi, Domenico de, 1647-1729

Δόνια, Φραντσέσκο

La Macedonia : descritta da Giacomo Cantelli da Vignola suddito, e Geografo del Serenissimo Sigr. Duca di Modena. e δεδομένα στο luce da Gio. Ο Τζάκομο Ρόσι ντάλε μήνυσε στο Roma alla Pace con priv. del SP 1689. Franus. Γλυπτική Δόνια Μεσανένση. (Συνοδεύει) Mercurio geografico overo Guida geografica in tutte le parti del mondo conforme le tavole di Giacomo Cantelli da Vignola ... Tomo secondo ... l'anno 1692. (Χάρτης 162).

Συλλογή ιστορικών χαρτών David Rumsey

https://www.davidrumsey.com/.../RUMSEY~8~1~290628~90062191

και στο:

https://www.palaiochori.gr/2022/08/1689.html

Γ)  Χάρτης του Αιγαίου Πελάγους από τον Βενετό χαρτογράφο, Βιτσένζο Μαρία Κορονέλι, 1697

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7c/Arcipelago%2C_Northern_Aegean_map_by_V.M.Coronelli%2C_1697.gif

/*/

Read More

Αλέξιος Ά Κομνηνός

Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός ήταν αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από το 1081 ως το 1118. Εξέχουσα στρατιωτική και πολιτική μορφή, ήταν ο ουσιαστικός θεμελιωτής της δυναστείας των Κομνηνών, μιας από τις ενδοξότερες της βυζαντινής ιστορίας.
Το σθένος που έδειξε ο Αλέξιος στη ζωή του ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστο.
Αναλύοντας τον προσωπογραφικά θα μπορούσε κανείς να πει πως ήταν ένας άνθρωπος γεννημένος ηγέτης.
Ο Αλέξιος ήταν φανατικά ορθόδοξος, όχι από πηγαία πίστη ή εξαιτίας της επιρροής της θρησκόληπτης μητέρας του, αλλά από σκοπιμότητα.
Παρόλο που ο Αλέξιος παρέδωσε στο γιο του, Ιωάννη, ένα σταθερότερο και ισχυρότερο κράτος από ότι το βρήκε το 1081, γεγονός είναι ότι η ενδυνάμωση των Ενετών καθώς και η παραχώρηση υπέρογκων προνομίων στις ιταλικές ναυτικές δημοκρατίες μακροπρόθεσμα έπληξαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Η κόρη του, Άννα Κομνηνή, έγραψε την Αλεξιάδα, ένα βιβλίο που εξιστορεί τα γεγονότα της εποχής του πατέρα της και σε πολλά σημεία τον εξυμνεί.
Ετάφη στη Μονή Παμμακάριστου στην Κωνσταντινούπολη.

SCHWEIGGER, Salomon. Ein newe Reiss Beschreibung auss Teutschland nach Constantinopel und Jerusalem, Νυρεμβέργη / Gratz, Johann Lantzenberger / Akademische Druck 1608 / 1964.
Ο τάφος του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ Κομνηνού στην εκκλησία της Παμμακάριστου (σημερινό Τζαμί Φετιγιέ). 1608
http://eng.travelogues.gr/item.php?view=47438

"Ο νόμιμος κληρονόμος του αυτοκράτορα, ο Ιωάννης, έμεινε κλειδαραμπαρωμένος στο Ιερόν Παλάτιον με την σφραγίδα της εξουσίας,
και η πρωτότοκη Άννα, η καισάρισσα, ωρύονταν,
και η θεοσεβούμενη Ειρήνη Δούκαινα η Αυγούστα, καταριόταν,
και άπλυτος ο Αλέξιος ο Πρώτος ο Κομνηνός, παρατημένος Δεκαπενταύγουστο στο ανάκτορο του Αγίου Γεωργίου των Μαγγάνων, σ΄ένα δωμάτιο στον πέμπτο όροφο, ούτε τον νεκροστόλισαν ούτε τον έψαλαν, όπως του άξιζε, μ΄ ένα σκουφάκι μόνον κόκκινο στην κεφαλή•
έξελθε, βασιλεύ,
ο Βασιλεύς των βασιλέων,
ο Άρχων του κόσμου σε καλεί,
ο Άρχων των αρχόντων, μάταιε, σε αναμένει."
Ιωάννης Ζωναράς, Μετάφρ. Μάρω Δούκα, Ένας Σκούφος από Πορφύρα

/*/

Αλέξιος Α΄ Κομνηνός

Τρίτος γιος του Ιωάννη Κομνηνού και της Άννας Δαλασσηνής, ανεψιός του αυτοκράτορα Ισαακίου Α΄ Κομνηνού, ο Αλέξιος Κομνηνός εμφανίστηκε σε πολύ νεαρή ηλικία στο ιστορικό προσκήνιο, καθώς παρουσιάστηκε ήδη στο στρατόπεδο του Ρωμανού Δ΄ Διογένη (1068-1071). Ανέβηκε γρήγορα στην αυλική ιεραρχία λαμβάνοντας τους τίτλους του προέδρου, πρωτοπροέδρου, νοβελίσσιμου και τελικά του σεβαστού και τα αξιώματα του στρατοπεδάρχη και του δομέστικου των Σχολών της Δύσης. Ένας λόγος της εκπληκτικής ανόδου του ήταν οι επιγαμίες που σύναψε η οικογένειά του, αρχικά με τον Ρωμανό Δ΄ και στη συνέχεια με την κυβερνώσα οικογένεια των Δουκών, εφόσον ο ίδιος ο Αλέξιος νυμφεύθηκε σε δεύτερο γάμο την Ειρήνη Δούκαινα, εγγονή του καίσαρα Ιωάννη Δούκα. Ο Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας (1071-1078) διά του ευνούχου Νικηφορίτζη ευνόησε ιδιαιτέρως την οικογένεια των Κομνηνών εις βάρος των Δουκών. Μεγαλύτερη ώθηση έδωσε στη σταδιοδρομία του Αλεξίου η παράνομη σχέση του με την αυτοκράτειρα Μαρία την Αλανή, σύζυγο αρχικά του Μιχαήλ Ζ΄ Δούκα και στη συνέχεια του Νικηφόρου Γ΄ Βοτανειάτη. Η Μαρία υιοθέτησε τον Αλέξιο Κομνηνό, πράξη που νοείται στο πλαίσιο της πολιτικής και κοινωνικής συμμαχίας. Η συνωμοσία αποκαλύφθηκε τον Φεβρουάριο του 1081 και οδήγησε στην τελική άνοδο στο θρόνο του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού τον Απρίλιο του ίδιου έτους.
Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός βασίλεψε μέχρι το θάνατό του, που απήλθε στις 15 Αυγούστου 1118. Πολέμησε στη Μικρά Ασία εναντίον των Τούρκων, στις ευρωπαϊκές επαρχίες εναντίον των Νορμανδών, των Πετσενέγγων και άλλων, και αποκατέστησε κατά το δυνατόν την διοίκηση και την οικονομία στις επαρχίες, ιδιαιτέρως στη Μικρά Ασία, η οποία είχε πληγεί περισσότερο με την εγκατάσταση των Τούρκων. Χειρίστηκε το πέρασμα της Α΄ Σταυροφορίας (1097-1098) και καθόρισε το επίκεντρο της δυτικής πολιτικής του Βυζαντίου για ολόκληρο τον 12ο αι. με την συνθήκη της Δεάβολης (1107/8) που καθιστούσε τους Νορμανδούς υποτελείς του Βυζαντίου. Η παραχώρηση στη Βενετία καθολικής απαλλαγής φόρου για τις εμπορικές της δραστηριότητες εντός της αυτοκρατορίας (1082) έναντι ναυτικής στρατιωτικής βοήθειας αξιολογείται σήμερα με αμφιλεγόμενο τρόπο: αφενός θεωρείται γενικά ότι υπονόμευσε το οικονομικό μέλλον της αυτοκρατορίας, αφετέρου έχει επισημανθεί ότι ευνόησε την οικονομική ανάκαμψη του Βυζαντίου κατά τον 12ο αι.
Σημαντικότερη ήταν η επίδραση που είχαν στο Βυζάντιο τα μέτρα της εσωτερικής πολιτικής του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού. Η οικονομικά δύσκολη θέση στην οποία είχε περιέλθει η αυτοκρατορία φαίνεται ήδη από το γεγονός ότι ο νέος αυτοκράτορας εισήλθε στην Κωνσταντινούπολη επιτρέποντας τη λεηλασία της από τα στρατεύματά του. Λίγο αργότερα, κατέσχεσε τους θησαυρούς της Εκκλησίας για τη χρηματοδότηση του πολέμου εναντίον των Νορμανδών (1082). Ωστόσο, δύο από τα σημαντικότερα επιτεύγματά του ήταν η δημιουργία του νέου νομισματικού συστήματος και η νέα αυλική ιεραρχία που εισήγαγε. Το νομισματικό σύστημα στηρίχθηκε στο νέο χρυσό νόμισμα, το υπέρπυρο, και τις πολλές υποδιαιρέσεις του, που το καθιστούσαν ιδιαιτέρως ευέλικτο. Το υπέρπυρο ήταν στο εξής το νόμισμα του Βυζαντίου. Στη δεκαετία του 1090 ωστόσο η νομισματική μεταρρύθμιση συνοδεύτηκε από εξορθολογισμό της οικονομικής διοίκησης και αργότερα από τη φορολογική μεταρρύθμιση (1106-1109). Η ιεραρχία εισήχθη ήδη το 1081 και στηρίχθηκε στον τίτλο του σεβαστού, που με τις πολυάριθμες παραλλαγές του απονεμήθηκε στους βασιλικούς εξ αίματος και εξ αγχιστείας συγγενείς. Το σημαντικότερο αποτέλεσμα της είναι ότι δημιούργησε μία κοινωνική ιεραρχία που στηριζόταν στην συγγένεια με τον ίδιο τον αυτοκράτορα. Οι όμαιμοι του αυτοκράτορα στο εξής βρίσκονταν σε υψηλότερη θέση έναντι των υπολοίπων αριστοκρατών, ανεξαιρέτως αξιώματος, και οι βασιλικοί συγγενείς μονοπώλησαν τα ανώτερα αξιώματα, ιδιαιτέρως τα στρατιωτικά. Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός επίσης κατάργησε τις ῥόγες (αμοιβές) για τους τίτλους της παλαιότερης ιεραρχίας, συμπιέζοντας τις κοινωνικές ομάδες που είχαν επωφεληθεί από την ευρεία απονομή τίτλων των προηγούμενων ετών και επιταχύνοντας έτσι την παγίωση της νέας τάξης. Ενδεικτικό επίσης για το σύστημα διακυβέρνησής του ήταν η παραχώρηση στη μητέρα του εκτελεστικών εξουσιών για την εποπτεία της διοίκησης, προκειμένου ο ίδιος να αφιερωθεί στον πόλεμο. Το σχετικό χρυσόβουλλο απολύθηκε τον Αύγουστο του 1081 και έγγραφα της Άννας Δαλασσηνής από αυτή την περίοδο σώζονται στα μοναστηριακά αρχεία. Η στήριξη που προσέφερε στον Αλέξιο Α΄ Κομνηνό η αριστοκρατία, που συσπειρώθηκε γύρω του το 1081, ήταν τέτοια, ώστε άντεξε την πίεση από τις συντριπτικές ήττες που υπέστη στα πεδία των μαχών τα πρώτα χρόνια μετά την άνοδό του, όσο και από την πρωτοφανή κριτική που δέχθηκε από τους συγχρόνους του για τα μέτρα που έλαβε. Ο Αλέξιος Α΄ προσπάθησε παρόλα αυτά να κερδίσει την υποστήριξη και της Εκκλησίας με τα μέτρα του κατά των αιρετικών, ενώ φρόντισε ιδιαιτέρως κατά τα πρώτα έτη της βασιλείας του για τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και για τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, κυρίως για το ορφανοτροφείο του Αγίου Παύλου. Ωστόσο είναι σαφές πως ο Αλέξιος Α΄ και οι άλλοι Κομνηνοί αυτοκράτορες μετά από αυτόν, δεν ανήκουν στους μεγάλους ευεργέτες της Εκκλησίας, καθώς ίδρυσαν τις δικές τους μονές στις οποίες διοχέτευσαν μεγάλο πλούτο. Παρόλα αυτά, μία πλειάδα αγίων και μοναστηριών οφείλουν πολλά στον Αλέξιο Α΄, κυρίως με τη μορφή των φορολογικών απαλλαγών, όπως η μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο, που ιδρύθηκε το 1088 κατόπιν ενεργειών του οσίου Χριστόδουλου, του ίδιου του Αλεξίου Α΄ και της Άννας Δαλασσηνής.
Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ Κομνηνός υπέστη σκληρή κριτική από τους συγχρόνους του. Κατηγορείται κυρίως για το σύστημα της εύνοιας προς τους συγγενείς του, που έγιναν βαθύπλουτοι με τις παροχές χρημάτων, για τον χειρισμό της εκκλησιαστικής και μοναστηριακής περιουσίας, η οποία παραχωρούνταν με την πράξη της χαριστικής δωρεάς –κάποιοι μάλιστα δεν δίστασαν να τον χαρακτηρίσουν εικονοκλάστη– αλλά και για την υψηλή φορολόγηση. Η κύρια ιστοριογράφος της εποχής, η κόρη του, Άννα Κομνηνή, εξαίρει τα κατορθώματά του και προσπαθεί να εξωραΐσει τα ελαττώματα και τα λάθη του. Ο σύζυγός της, Νικηφόρος Βρυέννιος, κατέγραψε τη σταδιοδρομία του Αλεξίου μέχρι την άνοδό του στο θρόνο. Μία εναλλακτική ερμηνεία της βασιλείας του, περισσότερο κριτική, προσφέρει ο Ιωάννης Ζωναράς. Θεωρείται ότι ο ίδιος ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός τις ιδέες του για την άνοδό του, τις απόψεις του για τον τρόπο διακυβέρνησης και τις μεθόδους που χρησιμοποίησε, τις κατέγραψε σε ένα μεγάλο ποίημα σε δύο μέρη, τις «Μούσες», που απηύθυνε στο γιο του, Ιωάννη. Αποτέλεσε κατά κάποιον τρόπο την πολιτική του κληρονομιά και την φιλοσοφία του περί εξουσίας και αποτελεί έργο μοναδικό στο είδος του που ατυχώς δεν σώζεται ολόκληρο.

Βιβλιογραφία:

Angold, Αυτοκρατορία, 193-277· Magdalino, Αυτοκρατορία, 65-76, 298-301, 305-312, 431-444· Χριστοφιλοπούλου, Ιστορία τ. Γ1, 26-96· Oikonomides, Role, 1030-1032· Oikonomidès, Évolution, 126-128, 132· Karlin-Hayter, Alexios Komnenos, 133-145· Magdalino, Innovations, 146-166· Harvey, Financial crisis, 167-184· Armstrong, Holy men, 219-231· Smythe, Alexios and the heretics, 232-259· Hill, Alexios I, 37-54· Lemerle, Byzance, 297-300, 305-312· Βαρζός, Γενεαλογία, 87-113· Hendy, Studies, 513-517, 582-586, 599-602· Angold, Church and society, 45-72, 409-412· Neville, Heroes and Romans, 14-23, 75-79, 81-84· Magdalino, Kaiserkritik, 329-333· Krallis, Attaleiates, 214-228· Καρπόζηλος, Ιστορικοί και χρονογράφοι τ. Γ΄, 371-382, 521-534.

http://www.doaks.org/resources/seals/gods-regents-on-earth-a-thousand-ye...
https://en.wikipedia.org/wiki/Alexios_I_Komnenos

http://byzmettyhes.gr/%CE%B4%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%85/%CE%91%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%91%CE%84-%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CE%BD%CE%B7%CE%BD%CF%8C%CF%82-

/*/

Υπέρπυρον Αλεξίου Α΄ Κομνηνού. ΝΜ 1907/8 ΚΒ΄ 423 (410)

https://www.nummus.gr/%CF%85%CF%80%CE%AD%CF%81%CF%80%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%BD-%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%84-%CE%BA%CE%BF%CE%BC%CE%BD%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%8D-%CE%BD%CE%BC-19078-%CE%BA%CE%B2%CE%84/

/*/

• Νικηφόρου του Βρυεννίου Ιστοριών Βιβλία Δ΄

https://archive.org/details/commentarii00meingoog/page/132/mode/2up?view=theater

Read More

τό χωρίον τοΰ Μιχαήλ τό νΰν λεγόμενον Παλαιοχωρίον

BYZANTIAKA ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΗΣ ΕΝ ΑΘΩ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΒΑΤΟΠΕΔΙΟΥ

1) ’Ιούλιος τοϋ έτους (6800) 1292, Ινδ. ε'.
Είνε λίαν πιθανόν δτι άπελΰθη πρώτος ύφ’ημών δημοσιευόμενος χρυσόβουλλος λόγος καί επειδή εν αΰτφ δέν καθωρίζετο τό ζήτημα τής διανομής τής «χώρας τοΰ Μιχαήλ», τής κειμένης μεταξύ τών μονών τοΰ Βατοπεδίου καί τοΰ Έσφιγμένου, περί τής κατοχής τής οποίας ήριζον οί μοναχοί, τή αιτήσει τών ηγουμένων άμφοτέρων τών μονών, ώς έν τφ παρά Regel (I σελ. 4) γράμματι άναφέρεται, άπελΰθη δεΰτερος χρυσόbουλλος λόγος είς συμπλήρωσιν τών έλλειπών διατάξεων τοΰ πρώτου.

B) Αΰγονοτος τοΰ έτους (6852) 1344, Ινδ. ι6'.
| 'Ρωμαίων δέδωκαν τό χωρίον τοΰ Μιχαήλ τό νΰν λεγόμενον ΓΙαλαιοχωρίον τό διακείμενον εις τό άγιον ’Όρος, ΐνα | υπηρέτηση τή σεβασμία μονή τής βασιλείας μου τοΰ Βατοπεδίου (καί) προ ημών βασιλεΰσας κύριος ’Αλέξιος | Κομνηνός έμετοίκησε τα χωρία από τοΰ αγίου ’Όρους εις τήν Πελοπόνησον, έμεινεν χώρα τοΰ Μιχαήλ νΰν λε|γομένη Παλαιαχωρίον, έμειναν (καί) οί τόποι τοΰ ΙΙαλαιοχωρίου τοΰ Μιχαήλ υπό τήν δεσπο30 τείαν τής μονής τής | βασιλείας μου τοΰ Βατοπεδίου- άλλ’ επειδή πολλά έχουσι ζώα ένοχλοΰντα τήν μονήν τοΰ Έσψιγμένου, έλΰών | προς τήν βασιλείαν μου καθηγούμενος τής μονής τοΰ Έσφιγμένου (κΰρ) Γερμανός (καί) οί έντή αυτή μονή άσ|χολούμενοι μοναχοί παρικέτευσαν τήν βασιλείαν μου περί τοΰ χωρίου τοΰ Μιχαήλ τοΰ νΰν λεγομένου Πα|λαιοχωρίου- βασάιεία μου τήν τούτων δέησινπροσηκαμένη ευδοκεί τά περί τούτου προστάσει βα|σιλεία μου (καί) διαχωρίζει τά όρια τοΰ Παλαιοχωρίου τοιούτως- άρχεται εκ τής 33 θαλάσσης έκ τής ρά|χιος τής οΰσης αντίκρυ τοΰ χωρίου τοΰ Μιχαήλ τοΰ λεγομένου ΙΙαλαιοχωρίου, έκ πέτρας ίσταμένης ορθής| (καί) πλατείας τής βλεπούσης προς άρκτον (καί) έρχεται άνωθεν εις μικράν πεδιάδα, κακεΐθεν έχων τήν αυτήν | ράχιν ανέρχεται εις τήν τούμβαν πλησίον τής όδοΰ τής έρχομένης έκ τής μονής τοΰ Έσφιγμένου, καί κρα|τών δεξιά λαμβάνει τά καταρρέοντα ΰδατα, (καί) έρχεται άνωθεν εις τήν τρανήν ράχιν, εύρίσεται τά καταρ|ρέοντα ΰδατα (καί) τό χωρίον τοΰ Μιχαήλ τό Παλαιοχωρίου συν τοΐς 40 καταρρέουσιν ΰδασι- ταΰτα δέδωκα τή μονή | τοΰ Έσφιγμένου (καί) έκτών ορίων αυτών μηδαμώς έχέτω μηδέν ποιεΐν τι κατ’ αυτών ή σεβασμία μονή τής βα|σιλείας μου τοΰ Βατοπεδίου, μήτε τά ζώα αυτών ένόχλησιν μήτε αύτοί οί μοναχοί σκάνδαλα μεταξύ αύτ(ών)| παρεχέτωσαν αύτοίς- έτι κάκ τής αυτής τρανής ράχιος

Read More

Λιαριγκόβη, το Μεσαιωνικό Τοπωνύμιο/Μετόχιον στα Δίκαια του Παλαιοχωρίου Χαλκιδικής (Μέρος 1ο)

Η μέχρι τώρα κρατούσα άποψη είναι:
«Η ΛΙΑΡΙΓΚΟΒΑ (ΛΙΑΡΙΓΚΟΒΗ) Συνέχεια του καταστραφέντος κάστρου ήταν ένας νέος μικρός οικισμός που ιδρύθηκε σε κοντινή απόσταση στα τέλη του 15ου αιώνα με αρχές του 16ου αιώνα από εργάτες μοναχούς του μετοχίου της αγιορείτικης μονής Κωνσταμονίτου και έλαβε την ονομασία Λιαρίγκοβα ή Λιαρίγκοβη (από τις σλάβικες λέξεις λιέρα (κόπρος) και γκοβνή (σωρός), δηλαδή σωρός κόπρου, επειδή η πεδιάδα ήταν τόπος βοσκής ζώων της μονής Κωνσταμονίτου). Η πρώτη σαφώς χρονολογούμενη αναφορά της Λιαρίγκοβας ή Λιαρίγκοβης γίνεται σε ένα φερμάνιο του 1750, το οποίο περιλαμβάνει έναν κατάλογο των μετοχίων της μονής Κωνσταμονίτου του Αγίου Ορους.» Πηγή: Δήμος Αριστοτέλη, τελ. προσπ 13/11/2022 http://www.dimosaristoteli.gr/gr/village/arnaia

📌 Κατά την άποψη μου (εκδοχή) το Λιαρίγκοβη,
ως Τοπωνύμιο/Μετόχιον στα Βυζαντινά Δίκαια του Παλαιοχωρίου και μεταγενέστερα,
σημαίνει «Ιλαρίωνα Ζώα»,
όπου ο Ιλαρίωνας είναι ο συγγενής (Nepos, Νέπωσι ;) του Αυτοκράτορα Αλεξίου Ά του Κομνηνού, Ηγούμενος της Μονής Κωνσταμονίτου και το 1098 μ. Χ. είναι Πρώτος του Αγίου Όρους.  

Πηγές:

✅ «Στους μέσους βυζαντινούς χρόνους, ανάμεσα στον 10° και τον 11° αι, οικοδομήθηκε στο κεντρικό κλίτος της ήδη κατεστραμμένης και εγκαταλελειμμένης παλαιοχριστιανικής βασιλικής ένας ναΐσκος μικρών διαστάσεων, αποτελούμενος από έναν ενιαίο χώρο περιορισμένης έκτασης. Στην ανατολική πλευρά του ναού αυτού διαμορφώθηκε μικρή ημικυκλική κόγχη, η οποία εγγράφηκε στη μεγάλη κόγχη της παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Ένα τμήμα της πρώτης σώζεται και είναι τοιχογραφημένο: διακρίνονται ξεκάθαρα τρία ζεύγη ποδών και το κάτω μέρος ενδυμάτων, τα οποία ανήκουν πιθανότατα σε παράσταση Τριών Ιεραρχών.»

Σπύρος Δ. Τσαφαράς, Αρχαιολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής & Αγίου Όρους 
https://inagioustefanouarnaias.com/%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b1%ce%b9%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%b9%ce%ba%ce%b1-%ce%b5%cf%85%cf%81%cf%85%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%b1-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%80%cf%85%cf%81%ce%ba%ce%b1/

B.     ✅ 15 Ιουνίου 1348/1368 «[...] εις την Ραλίγκοβην μετόχιον εις όνομα τιμώμενον του Αγίου Στεφάνου», Νίκος Οικονομίδης,Archives de l'Athos IX, Actes de Kastamonitov, σελ. 84 

C.     ✅ «Από τον εξελληνισμό του βουλγαρικού τοπωνυμίου Ιlari(i) goveda (= του Ιλαρίου τα ζώα), προήλθε στα Ελληνικά η λέξη, αρχικά Ιλαρί γκόβα και έπειτα, με την αποβολή του αρχικού Ι- (γιώτα), απʾ όπου από τη γενική Λα-ριγκόβης της λόγιας γλώσσας προήλθε η ονομαστική Λαρίγκοβη.»
Αντώνης Ι. Θαβώρης, Σλαβικής Αρχής λέξεις στην Χαλκιδική – Λιαριγκόβη, Ελληνικά 68 (2018-2019), σελ. 167 

https://www.palaiochori.gr/2022/09/blog-post_22.html?fbclid=IwAR0MiqmNgMqt4gd3uArVuWElCTVkUyfu9DSo0s8C7tKtK2D-4-FmOIQ6_6I

D.     ✅  Ραλιγόβα, μετέπειτα Αρναία το 1928, στο κατάστιχο του 1478 καταχωρείται ως καλλιεργήσιμη γη του Παλαιοχωρίου και δεν είχε κατοίκους. Μεταξύ του 1478 και 1519 εξελίχθηκε σε χριστιανικό χωριό
Πηγή : Κολοβός Α. Ηλίας, Χωρικοί και μοναχοί στην Οθωμανική Χαλκιδική, 15ος - 16ος αιώνας, διδακτορική διατριβή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 2000

https://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/25498#page/1/mode/2up

E.     
✅ Σμυρνάκης  Γεράσιμος, Το Άγιον Όρος. Αθήνα 1903 , Ιλαρίωνας Πρώτος Αγίου Όρους στα 1098

http://athoslibrary.blogspot.com/2021/09/blog-post_6.html

✅ Η τοποθεσία του Παλαιοχωρίου Πνικαριά από όπου διέρχεται το ρέμα Παπαράδικο το οποίο πηγάζει από την πηγή "Μάννα" αναφέρεται ως "μετόχιον Πινακρά μετά των εν αυτω προσκαθήμενων Βλάχων" "εν τω καπετανικιω της Ρεβενικείας διακέιμ(ε)ν(ον)" στο Χρυσόβουλο Λόγο του Μιχαήλ Η΄Παλαιολόγου στις 4 Δεκεμβρίου 1275. (10. CHRYSOBULLE DE MICHEL VII PALEOLOGUE, Actes de Xeropotamou, Archives de L'Athos III, ed. J. Bompaire.-Paris:1964, σελ. 92)

✅ Μεσαιωνικό/Βυζαντινό Εθιμοτυπικό κατά την αναβίωση του Παλαιοχωρινού Εθίμου Ιστορικής Μνήμης "Τ΄Χαλκού Τ΄Αλώνι" που λαμβάνει χώρα την 3η ημέρα της Διακαινησίμου στο προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ

"Το Αρμενικό Αναγνωσματάριον προβλέπει για τις μέρες της Εβδομάδας της Διακαινησίμου μία και μόνο λειτουργική σύναξη⁵³⁰. Ο κανών των συνάξεων αυτών, οι οποίες διεξάγονται στο Μαρτύριον  –  Παρισινός και Ιεροσολυμιτικός κώδικας  –  ή στην Αγία Ανάσταση  –  κώδικας Ερεβάν  –  (Δευτέρα), στο Μαρτύριον του Πρωτομάρτυρος Στεφάνου⁵³¹ (Τρίτη), στην Αγία Σιών (Τετάρτη), στο Όρος των Ελαιών (Πέμπτη), στον Γολγοθά (Παρασκευή) και στην Αγία Ανάσταση (Σάββατο), συμπεριλαμβάνειένααντιφωνκόψαλμό⁵³², ένα ανάγνωσμα από τις Πράξεις⁵³³, ένα ανάγνωσμα από την καθολική επιστολή του Ιακώβου 534 (Τετάρτη-Σάββατο), το αλληλούια⁵³⁵ και μία ευαγγελική περικοπή ⁵³⁶. 

⁵³¹ Τα λείψανο του Πρωτομάρτυρος ανακαλύφθηκαν τον Δεκέμβρη του  415  στην ΑγίαΣιών. Το  439  (15  Μαΐου) το παλαιό Μαρτύριον αντικαταστάθηκε από ένα μεγαλοπρεπές κτίριο. Συνάξεις στο Μαρτύριον του Αγίου Στεφάνου πραγματοποιούνταν επίσης στις  27  Δεκεμβρίου και τη δεύτερη ημέρα των Θεοφανίων (βλ. RENOUX, Le  codex  arménien, ΙΙ,  230-233  και  79).  Ο αντιφωνικός ψαλμός και το αλληλούια του κανόνος της Τρίτης της Διακαινησίμου συσχετίζονται με τη μνήμη του Αρχιδιακόνου." Πηγή: FRANCISCO JAVIER GARCÍA BÓVEDA,ΠΑΘΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΥ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2007, σελ. 139

Λέξεις – Κλειδιά
Βλάχοι και Άγιον Όρος
Λιαρίγκοβη, Σαμαρίνα
Δίκαια Παλαιοχωρίου / Αραβενικείας / Λιβαδίων
Πνικαριά , Κασσαλούπων, Κοντογρίκου
Εβδομάδα της Διακαινησίμου - Άγιος Στέφανος

© Ρίμπας Αθ. Αστέριος
Ειδικός σε θέματα Πολιτισμού και Νέων Τεχνολογίων/Πληροφορικής

 

 

1η Δημοσίευση:

Read More

Χολομώντας (Natura 2000)

 

Έντυπο δεδομένων: https://natura2000.eea.europa.eu/Natura2000/SDF.aspx?site=GR1270012

Στην περιοχή αυτή υπάρχει το δάσος του Αριστοτελικού Πανεπιστημίου. Θεσσαλονίκης (Τμήμα Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος). Ο Χολομώντας αποτελείται από δασώδεις λόφους με ανοιχτή δασική δομή και μακκία. Δεν υπάρχουν ποτάμια ή λίμνες. Από γεωλογικής άποψης ο Χολομώντας ανήκει στη σερβομακεδονική μάζα και στην περιροδοπική ζώνη. Το κλίμα είναι ίδιο με τις εσωτερικές περιοχές της Β. Ελλάδας. Είναι ένας ενδιάμεσος τύπος κλίματος μεταξύ αυτών της Μεσογείου και της ηπείρου. Τα μεγάλα υψόμετρα (πάνω από 900 m) ανήκουν στην πολύ υγρή ζώνη, το χειμώνα, ενώ τα χαμηλότερα υψόμετρα ανήκουν στην ξηρή ζώνη με ήπιο χειμερινό κλίμα. Ο βιότοπος του Fagion hellenicum είναι χωρίς Abies borisii regis. Συνηθισμένος τύπος σκληρού ξύλου στη ΒΑ Χαλκιδική είναι το μείγμα οξιάς με δρυς και πιο σπάνιο με καστανιά. Αυτά τα είδη λόγω της αντοχής και της αντοχής τους χρησιμοποιούνται για πολλά αντικείμενα, που κυμαίνονται από κουτιά και φέρετρα και υλικά για την κατασκευή κτιρίων. Ωστόσο, η πιο κοινή χρήση είναι για τα ορυχεία αυτής της περιοχής. Πολλά περισσότερα από μια ντουζίνα διαφορετικών σκληρών ξύλων βρίσκονται εδώ και περιλαμβάνουν Carpinus duinensis, Ostrya carpinifolia, Tilia tomentosa, Acer campestre, Acer pseudoplatanus, Rhus coriaria κ.λπ.

Read More

Σμυρνάκης Γεράσιμος, Το Άγιον Όρος, 1903

 

Σμυρνάκης Γεράσιμος, Το Άγιον Όρος. Αθήνα 1903
http://athoslibrary.blogspot.com/2021/09/blog-post_6.html

Read More

Παναγία Παλαιοχωρίου Χαλκιδικής

 

εικ. 1

Η Παναγία του Παλαιοχωρίου Χαλκιδικής

Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών

"... Νά σημειωθῆ ὃτι ἡ περίπυστος αὐτή Ἱερά Εἰκόνα εἶναι ἒργο τοῦ ἐξαιρέτου Ἁγιογράφου καί μεγάλου Ἀσκητοῦ Γεωργίου Χατζηγιώργη, ὁ ὁποῖος ζῶν μονοχίτων καί ἀνυπόδητος, ἱστόρησε τό 1864 τήν Ἁγία Εἰκόνα, κατόπιν παραγγελίας κατοίκου τῆς Κωμοπόλεως ἐπονομαζομένου Μαυρουδῆ, ὡς εὐχαριστήριο γιά θαυματουργική ἐπέμβαση τῆς Κυρίας τῶν Ἀγγέλων στό πρόσωπό του. Ἡ δέ Ἐνορία περιέβαλε τή σεπτή Εἰκόνα μέ ἐξαίρετης τέχνης “πουκάμισο”, τιμῶντας την μέ πολλά ἀναθήματα καί τάματα..." Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου

εικ. 2

εικ. 1, 2 Η περίφημη απεικόνιση της Παναγίας ως Βρεφοκρατούσα με τον Χριστό ο οποίος κρατά ανοικτό ειλητάριο που γράφει " ...." στο Παλαιοχώρι και φέρει στα κάτω σημεία της εκατέρωθεν τις απεικονίσεις των Δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ (στα Αριστερά) και Άννης (στα Δεξιά). αναφέρεται ως "Χάρη της εικόνας του Δοχειαρίου".

Όπως και το δώρο στον Μεγάλο Δούκα Αλεξέι, αλλά και οι επιζωγραφήσεις επί της κτιτορικής εικόνας στην μονή Δοχειαρείου είναι σε κλασική ρωσική αναγεννησιακή τέχνη (Γοργοϋπήκοος)

Η μεγάλων διατάσεων αγιογραφία στο Παλαιοχώρι είναι δια χειρός Γέροντα Χατζηγιώργη και ιστορήθηκε στα 1864 μ.Χ.

Τον βίο αυτού του ασκητή μας τον περιέγραψε ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης στο έργο του "Ο άγιος γέροντας Χατζηγιώργης" και ο Γεράσιμος Σμυρνάκης στο έργο του "ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ" (1903)!

/*/

εικ.3

εικ. 3 Αντίγραφο της θαυματουργής εικόνας στην Μονή Δοχειαρίου στο Άγιον Όρος η οποία προσφέρθηκε στον Μεγάλο Δούκα Αλεξέι το 1875, όταν αυτός επισκέφθηκε το Περιβόλι της Παναγίας. Είναι σε κλασική ρωσική αναγεννησιακή τέχνη (Γοργοϋπήκοος) με την προσθήκη Στέμματος και βρίσκεται στο Μουσείο Τσέρκογιε Σέλο (Ца́рское Село́), δηλαδή το πανέμορφο παλάτι της Αικατερίνης, λίγο έξω από την Αγία Πετρούπολη. Όπως λέγεται η εικόνα είχε ιδιαίτερη αξία για την οικογένεια των Ρομανώφ και είχε κλαπεί από την Ναζιστική Γερμανία αλλά επέστρεψε πρόσφατα στην Ρωσία.

Περισσότερα: https://www.palaiochori.gr/2020/12/blog-post.html

/*/

εικ. 4

εικ. 5

εικ. 4,5 Η κτητορική τοιχογραφημένη ιστόρηση της Παναγίας στην Μονή Δοχειαρίου προϊόν παλαιολογίου εποχής και ιδιαίτερα της μακεδονικής σχολής, βρίσκεται εξωτερικά στον ανατολικό τοίχο της τράπεζας και προς τα δεξιά της εισόδου της και προσδιορίζεται ως

«ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ

Η ΓΟΡΓΟΕΠΙΚΟΟΣ

ΒΡΕΦΟΚΡΑΤΟΥΣΑ ΜΗΤΕΡ Η ΦΟΒΕΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟ ΠΥΡ ΚΡΑΤΟΥΣΑ ΘΑΥΜΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΟΥ ΦΛΕΓΕΙ ΕΠΙ ΕΤΟΥΣ 1563 ΟΤΑΝ ΕΚΤΗΣΑΝ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ ΤΟΥ ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ».

Πάνω στην οποία βρέθηκαν κατά τις εργασίες συντήρησες μεταγενέστερες επιζωγραφίσεις (1831,1872) σε μουσαμά με κλασική ρωσική αναγεννησιακή τεχνοτροπία. Περισσότερα: https://www.palaiochori.gr/2020/12/blog-post_7.html

------------------------------------------------------

ἐπήκοος, -ος, -ον ΕΠΙΘΕΤΟ

ἐπήκοος (δωρικός τύπος : ἐπάκοος)

που ακούει κάποιον με προσοχή

υπήκοος αρσενικό ή θηλυκό

υπήκοος < (λόγιο) αρχαία ελληνική ὑπήκοος < υπ- ὑπό + ἀκοή

- πρόσωπο που έχει την υπηκοότητα ενός κράτους, ο πολίτης ενός κράτους

- ο υποκείμενος στην εξουσία

ἀκούω ΡΗΜΑ

Παρατ. ἤκουον

Mέλλ. ἀκούσομαι

Aόρ. ἤκουσα

Παρακ. ἀκήκοα

Υπερσ. ἠκηκόειν

Παθ. μέλλ. ἀκουσθήσομαι

Παθ. αόρ. ἠκούσθην

Παθ. παρακ. ἤκουσμαι

1. ακούω: βούλομαι δ’ ὑμᾶς ἀκοῦσαι τοῦ ὅρκου = θέλω εσείς να ακούσετε τον όρκο. ἀκούω τι ἀπό τινος / ἔκ τινος / παρά τινος =

ακούω κάτι από κάποιον. ἀκούω σου λέγοντος ταῦτα = σε ακούω να λες αυτά.

2. δίνω προσοχή, υπακούω: Φωκυλίδου οὐκ

ἀκούεις; = δε δίνεις προσοχή στο Φωκυλίδη;

≠ ἀνηκουστέω «απειθαρχώ».

3. είμαι μαθητής: Παρμενίδης Ἀναξιμάνδρου

ἤκουσεν = ο Παρμενίδης ήταν μαθητής του

Αναξιμάνδρου.

• εὖ ἀκούω ὑπό τινος επαινούμαι από κάποιον.

• κακῶς ἀκούω ὑπό τινος κακολογούμαι

από κάποιον.

- οικογένεια της λέξης -> παράγ. ἄκουσμα, ἀκοή, ἀκουστέον, ἀκουστός, σύνθ. ἀνήκοος, ἐπήκοος, ὑπήκοος, ἀνήκουστος, κατακούω, ἐπακούω, εἰσακούω, ὑπακούω.

- λέξεις της νέας ελληνικής που προήλθαν από τις

αντίστοιχες λέξεις της αρχαίας γλώσσας -> ακούω (με τις σημ. 1, 2).

[σύνθ. λ. προθετ. ἀ- + κοέω «ακούω, καταλαβαίνω», πβ. γοτθ. hausjan «ακούω»].

Read More

Αγία Ζώνη της Θεοτόκου

 

Αγια Ζώνη, Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών 

το Παλαιοχώρι μεταφέρεται στη θέση που βρίσκεται ο οικισμός σήμερα (μέσα από την προφορική παράδοση) η ευρύτερη περιοχή μαστίζεται από τις επιδημικές ασθένειες τις χολέρας , ιλαράς , πανώλης και ελονοσίας. 

Συγκεκριμένα με βάση δημοσιευμένα στοιχεία από το αρχείο της Μονή Βατοπαιδίου ο επίσκοπος Ιωαννίκιος ζητεί: 

✔στις 9 Δεκεμβρίου 1864 την Αγία Ζώνη "δι΄ασθένειαν",

✔η Αγία Ζώνη πρίν από τίς 11 Μαρτίου 1865 περιόδευσε στην περιοχή "δια ασθένειαν" πιθανώς χολέρα, 

✔το ίδιο συνέβει τον Ιουνίο του 1867, 

✔το επόμενο έτος 1868,

✔στίς 17 Ιουλίου 1873 ο επίσκοπος Ιερισού και Αγίου Όρους Διονύσιος παρακαλεί να σταλεί η Αγία Ζώνη στην επαρχία του "διότι η κατάρατος επιδημική νόσος πολλάς ψυχάς εις Άδην αποστέλει"

✔επίσης ο επίσκοπος Αμβρόσιος με επιστολή του στις 29 Ιουλίου 1875 ζητεί να αποσταλεί η Αγία Ζώνη απο την Μονή Βατοπαιδίου στο Παλαιοχώρι με αιτία μάλλον επιδημική ασθένεια.

η Αγία Ζώνη της Θεοτόκου (Ι.Μ Βατοπαιδίου)

Read More