Κατασκευή σχοινιών στα παλιά χρόνια

 

"... Θα μπορέσουμε να μάθουμε για την τεχνική της εργασίας με σχοινί, η οποία συνίστατο στο πλέξιμο κάνναβης ή άλλων φυτικών ινών για την κατασκευή σχοινιών διαφόρων μεγεθών. 

Η εργασία για την κατασκευή ενός σχοινιού ξεκίνησε με τη λήψη της ίνας από τα αποξηραμένα στελέχη της κάνναβης. 
Με δυνατά και έντονα χτυπήματα από το γρανάζι ο José σπάει το μπαστούνι και χωρίζει τη γκαρμπά περνώντας την ανάμεσα στη λεπίδα και το κανάλι της γκρέδρας. Ο José Gracia, παρά τα πολλά χρόνια από τότε που εγκατέλειψε το επάγγελμα του σχοινιού, εξακολουθεί να διατηρεί μεγάλη δεξιοτεχνία με την εσπανίγια.Σε αυτή τη διαδικασία ξιφομαχίας, ο José προσπαθεί να διαχωρίσει το άχυρο που έχει παραμείνει κολλημένο στις ίνες. "Αυτό γίνεται για να αφαιρέσουμε την κάνναβη από ό,τι έχει απομείνει μέσα.
Μετά αναποδογυρίζεται, και ό,τι μένει μέσα υποτίθεται ότι είναι ακόμα βρώμικο, και μετά, αναποδογυρίζεται και γίνεται η ίδια διαδικασία, για να αφαιρεθεί η κάνναβη που μένει εκεί." Η τσουγκράνα είναι η πιο δύσκολη φάση της όλης διαδικασίας, αφού αυτή τη στιγμή οι ίνες πρέπει να διαχωρίζονται από τις διαφορετικές ποιότητες τους. η κάνναβη Με την τσουγκράνα, οι πιο κοντές και κακής ποιότητας ίνες μένουν γαντζωμένες στα δόντια και ονομάζονται λεβάδα, ενώ οι ποιοτικότερες ίνες σχηματίζουν το σφάγιο και μένουν στο χέρι.llamaestopa, και αυτό λέγεται ανανάδες. Αυτό είναι κομμένο έτσι ώστε αργότερα όταν φτιάχνετε αυτόν τον ανανά, να παραμένουν ομοιόμορφα. Πάει, σχεδόν όλα τα τσαμπιά με ανανάδες είναι ίδια.» «Όταν είδαν αυτό το καλοσιδερωμένο και χωρίς καννάβι εδώ γύρω, είπαν ολέ!, αλλά μετά βγήκε το χάλι από μέσα. Αυτοί ήταν οι κακοί τσουγκράνες. Οχι, Carmelo;"
Μόλις οι κώνοι του σφαγίου της κάνναβης είναι έτοιμοι, ο José θα αρχίσει να φτιάχνει τα σχοινιά, και για να το κάνει, πρέπει να στερεώσει καλά τις ίνες στη μέση του. "Βάλτε το στη μέση, γιατί αυτό που αρπάζει την κάνναβη είναι ζώνη.» «Αυτό είναι ένα κομμάτι ύφασμα, που γυρίζεται γύρω από το μικρό δάχτυλο και τοποθετείται στο χέρι για να μην βλάψει τα δάχτυλα, η λαβέτα, που λέγεται, και ξεκινάμε. Το υλικό λαμβάνεται, περνάει μέσα από την τροχαλία..."
Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας περιστροφής, ο José και ο Domingo πρέπει να εργαστούν συντονισμένα ώστε τα νήματα να βγαίνουν τέλεια. Ενώ ο Domingo γυρίζει τον τροχό με ομοιόμορφο ρυθμό για να μεταδώσει την κίνηση περιστροφής στο τις τροχαλίες, ο Χοσέ περπατά αργά προς τα πίσω ενώνοντας τις ίνες κάνναβης με τα δάχτυλά του για να σχηματίσουν το νήμα. Ο υπολογισμός του πάχους καθενός από τα 16 νήματα που απαρτίζουν το σχοινί είναι το αποτέλεσμα της εμπειρίας του José σε αυτή τη δουλειά. «Αυτή είναι η αίσθηση του χεριού, το χέρι είναι ένα μετρητή, λίγο-πολύ φυσικά, αλλά στις καλές μας στιγμές φτιάχναμε ένα σχοινί που έπρεπε να είναι μακρύ, βαρύ και χοντρό, έπρεπε να βγαίνει ακριβώς. Για παράδειγμα , ένα σχοινί του The haul έπρεπε να έχει πάχος 12 mm, μήκος 12 γιάρδες και να ζυγίζει ενάμιση κιλό. Έπρεπε να κάνεις μαθηματικά." "Τώρα αυτό δεν θα βγει τόσο καλά... γιατί δούλευα καλά, είμαι εξήντα, στα 10 δούλευα αυτό, καλά, πριν από 45 χρόνια άφησα τη δουλειά." Κάθε φορά που ο Χοσέ έχει διανύσει την υπολογισμένη απόσταση ώστε το σχοινί να βγει στο επιθυμητό μήκος, επιστρέφει στο σημείο εκκίνησης, ελευθερώστε το άκρο του τελειωμένου νήματος και γαντζώστε τις ίνες σε ένα από τα καρούλια για να συνεχίσετε το γύρισμα. «Λοιπόν, αυτό συνίσταται στο να περιστρέφεις 16 φλέβες σαν αυτές και μετά να το γεμίζεις, και μετά έρχεται ο καθαρισμός του σχοινιού, από τις ακαθαρσίες που παραμένουν και μετά, λοιπόν, να τελειώνει το σχοινί, το οποίο αποτελείται από το γέμισμα και το τελείωμα και το δίπλωμα Σφουγγάρισε, πέρασε και δίπλωσε». Με τον ανανά κάνναβης πιασμένο στη μέση του από το «ceñiguera», ο José διοχετεύει τις ίνες με τα δάχτυλά του μέσα από το βρεγμένο ύφασμα, για να τις ενσωματώσει στο νήμα στην περιστροφική του κίνηση. «Αυτό που γίνεται με τα χέρια, εδώ καλείται να ξεκαθαρίσει». Σε συγκεκριμένες αποστάσεις τοποθετούνται οι «θηλιές» που χρησιμεύουν για την εναπόθεση των κλωστών σε κάθε δρόμο ή διαχωρισμό τους, αποτρέποντας τους να λερωθούν στο έδαφος ή να μπλέξουν μεταξύ τους. Οποιαδήποτε παραλλαγή κάνει ο Domingo στον ρυθμό περιστροφής του τροχού, ο José την κατηγορεί αμέσως γιατί σπάει το νήμα και πρέπει να ματιστεί. Στο τέλος του «αγώνα περιστροφής» ή της διαδρομής εργασίας, ο José ενώνει ένα νήμα με ένα άλλο, εκμεταλλευόμενος την ίδια στρέψη που μεταδίδεται από την περιστροφή του τροχού. Για να φτιάξουν ένα σχοινί, ο José και ο Domingo πρέπει να ετοιμάσουν 4 κορδόνια από 4 κλωστές ή φλέβες το καθένα. Για το λόγο αυτό, κάθε φορά που ο Χοσέ τελειώνει τέσσερις κλωστές, προχωρά στο φελλό τους για να κάνει ένα κορδόνι. Στο έργο του βουλώματος χρειάζονται τρία άτομα. Ενώ ο Carmelo κρατά το άγκιστρο ή το "ferrete" για να διατηρήσει την τάση του κορδονιού, ο José ενώνει τα νήματα που περνούν από τα κανάλια του "bostre" σε ένα. Για να κλείσουμε όμως αυτά τα τέσσερα νήματα, είναι απαραίτητη και η συνεργασία του Domingo, που κάνει τον τροχό να γυρίζει για να διατηρήσει την κίνηση στρέψης. Σε αυτή τη δουλειά, ο Χοσέ περπατά μπροστά και με κανονική ταχύτητα. Ο Καρμέλο περπατά και με το γάντζο με πιο αργό ρυθμό, γιατί με τη στρέψη του κορδονιού μειώνεται το μήκος του. Αυτό δεν αναιρείται στη ζωή. Μόλις τελειώσει το πρώτο κορδόνι, αυτοί οι παλιοί κατασκευαστές σχοινιών περιστρέφουν ξανά άλλες τέσσερις κλωστές για να τις φελώσουν και να σχηματίσουν ένα άλλο κορδόνι. Επαναλαμβάνουν την ίδια διαδικασία κλώσματος και φελλού έως και τέσσερις φορές και όταν έχουν όλα τα απαραίτητα για την κατασκευή κορδόνια του σχοινιού, πρέπει να τα στρίψουν μέχρι να είναι ίσα «Τώρα πρέπει να τα στρίψεις ώστε να κάνουν περισσότερες στροφές και να ισοφαρίσουν και μετά να τα αφαιρέσεις και τότε είναι που «περνούν» με συρμάτινο πλέγμα. ""Αυτό, όταν ένα σχοινί είναι χαλαρό, πηγαίνετε για αυτό που είναι πιο σφιχτό, έτσι ώστε να είναι ομοιόμορφα. Πήγαινε. Μετά εξισώνουν. Πήγαινε. Εντάξει. Τώρα είναι δεμένα τα τέσσερα." Τα κορδόνια είναι ήδη σφιχτά και έχουν το ίδιο μήκος. Ήρθε η ώρα να τα απελευθερώσουμε από τα καρότσια και να τα τεντώσουμε. "Τώρα είναι δεμένα τα δύο μαζί". Τώρα είναι που κατεβαίνουμε κάτω για να σφίξτε το. " Βάζουμε τα πλέγματα στο κορδόνι, το αναποδογυρίζουμε και αυτό χρησιμεύει για να αφαιρέσετε το πιθανό ίχνος που έχει απομείνει, τίποτα περισσότερο από αυτό." Η διαδικασία του "περάσματος" έχει ως στόχο την αφαίρεση του πλέγματος που έχει απομείνει. και αφήνοντας τα κορδόνια που είναι καλά. θα σχηματίσουν το σχοινί. Ο Carmelo προετοιμάζει τα κορδόνια με ένα σιδερένιο πλέγμα, έτσι ώστε αργότερα ο José να περάσει το "flat", που είναι ένα κομμάτι βρεγμένου σάκου. "Αυτό είναι για να ακονιστούν τα κορδόνια, ώστε να μείνει το λεπτό σχοινί. Τώρα περνάτε το πλέγμα και μετά περνάτε ένα «στεγνό» που λέγεται και μετά αφήνονται τα κορδόνια να στεγνώσουν και καπιτονίζονται. Και μετά να διπλώσει το σχοινί. Όσο πιο υγρό είναι, τόσο περισσότερο κάνει το σιδερένιο πλέγμα. Πρέπει να ρίξεις τρία ή τέσσερα δίχτυα και αν έχω αφήσει το προηγούμενο εδώ, από εδώ πρέπει να ξαναπάω κάτω.» Το «στεγνό» είναι ένα κομμάτι σχοινί που περνάει ανάμεσα στα κορδόνια για να στεγνώσει και να σέρνει. όλες τις ακαθαρσίες που μένουν αφήνοντάς τις λεπτές και γυαλισμένες. Μόλις τελειώσει η διαδικασία του «περάσματος», οι φίλοι μας οι σχοινί αφήνουμε τα κορδόνια να στεγνώσουν, τεντωμένα και χωρισμένα στις «θηλιές», για λίγα λεπτά. Όταν στεγνώσουν τα κορδόνια, ήρθε η ώρα να τα βουλώσετε για να φτιάξετε το σχοινί. Η Carmelo έχει αντικαταστήσει το σταυρό με το μηχάνημα φελλού, αφού έχει περισσότερη δύναμη να συγκρατεί το βάρος του σχοινιού και την τάνυσή του τη στιγμή που το συγκρατεί. "Τώρα περνάει. Τώρα το γάντζο. Έλα! Αυτό πρέπει να πάρει ροπή, ώστε να το ζορίσει εδώ και να περπατήσει. Διαφορετικά, δεν θα βγει μέχρι να έχει αρκετή ροπή. Η διαδικασία του βουλώματος του σχοινιού είναι πανομοιότυπο με αυτό των κορδονιών και μόνο το πάχος του σχοινιού, του γάντζου και της ξύλινης «στοίβας» διαφέρει. Όπως έχουν κάνει οι σχοινουργοί με καθένα από τα κορδόνια, αφού το κρεμάσετε το σχοινί πρέπει να το σφίξετε δίνοντάς του μερικά περισσότερες στροφές περάστε ξανά το "στεγνό" από το σχοινί, θα είναι έτοιμο για δίπλωμα. Στο φάκελο τελειώνει η διαδικασία κατασκευής του σχοινιού. Ο Χοσέ βάζει ένα κομμάτι σπάγκου που τον διευκολύνει να δέσει το σχοινί όταν αυτό είναι πλήρως διπλωμένο». Το μυστικό του καλού φακέλου ήταν να μετράμε τις στροφές από εδώ, για να δούμε αν αργότερα, όταν το σχοινί ήρθε εδώ για να τελειώσει, κατέληγε στο πλάτος του φακέλου. Αλλά αν όχι, μπορεί επίσης να διορθωθεί. Υπήρχαν πολλές ποικιλίες σχοινιών που οι σχοινουργοί κατασκεύαζαν με το χέρι μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες. Κατασκευάστηκαν για να μετρηθούν ανάλογα με την προοριζόμενη χρήση τους και η ταξινόμηση τους εξαρτιόταν από τη διάμετρο και την ποιότητα των ινών τους. "
Πηγή: https://www.hacerlocomo.com/cuerdas-y-sogas-artesanales-elaboracion-y-trenzado-con-fibras-vegetales-en-1996-documental/#!